Bilim dünyasini son günlerde yüksek dereceli alarma geçiren Maymun Çiçegi Virüsü (Monkeypox) tüm dünyada yeni bir pandemi korkusuna neden oldu. Ülkemizde henüz maymun çiçegi hastaligina rastlanmadigi belirtilse de, bulasici bir hastalik olmasindan dolayi endiseler hizla artiyor. Acibadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Enfeksiyon Hastaliklari ve Mikrobiyoloji Uzmani Prof. Dr. Iftihar Köksal, halen Avrupa ülkeleri ve ABD’nin de aralarinda oldugu bir çok ülkede ortaya çikan hastaligin, seyahatlerin devam etmesi ve solunum yolu damlaciklari ile bulasabilmesinden dolayi ülkemizde de görülebilecegini belirterek, dikkatli olunmasi ve dogru kaynaklardan bilgilenilerek hastalik hakkinda gereksiz endiseye kapilinmamasi gerektigini söylüyor.
Enfeksiyon Hastaliklari ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmani Prof. Dr. Iftihar Köksal, Maymun Çiçegi Virüsü hakkinda önemli uyarilar ve önerilerde bulundu.
Bu belirtilerle seyrediyor
Maymun Çiçegi Virüsü insana bulastiktan sonra hastalik belirtileri ortaya çikincaya kadar geçen süre 5-21 gün arasinda degisiyor. Virüs kuluçka süresinde degil, belirtiler bas gösterdikten sonra bulasiyor. Hastalik öncelikle yüzde 85 oraninda yüksek ates, bas agrisi, kas agrilari, lenf dügümlerinde sisme, titreme ve halsizlik ile kendini gösteriyor.
Atesin ortaya çikmasindan 1 ila 3 gün sonra (bazen daha uzun) hastalarin yüzde 97’sinde, genellikle yüzde baslayan ve vücudun diger bölgelerine yayilan bir kizariklik gelisiyor.
Lezyonlar önce deride döküntü, sonra kabariklik (püstül) seklinde oluyor.
Püstül yaklasik 7 gün devam edip ardindan kabuklaniyor. Hastalik yaklasik 2-4 hafta içerisinde kendiliginden iyilesiyor.
Maymun Çiçegi Virüsünün teshisi derideki lezyonlardan alinan sivilarda PCR testi ile konuyor. Tercihen birden fazla lezyondan örnek almak gerekiyor.
Solunumdan göze birçok bulas yolu var
Maymun Çiçegi Virüsünün bulasmasi; virüsle enfekte olan maymun, siçan veya sincap gibi hayvanlar ve kemirgenlerin derisi ve vücut sivilari ile temas edilmesiyle oluyor.
Virüs insandan insana da bulasiyor.
Özellikle tahris olmus deri, küçük çizikler, solunum damlaciklari veya mukoza (gözler, burun veya agiz) yoluyla giriyor.
Solunum damlaciklari genellikle birkaç metreden fazla hareket edemedigi için uzun süreli yüz yüze temas oldugunda bulasiyor.
Insandan insana bulasmasi bu etkenlerin disinda vücut sivilari ve cinsel iliski yoluyla oluyor.
Covid-19 gibi ani mutasyona ugramiyor
Covid-19’un RNA virüsü oldugunu yani çok fazla mutasyona ugrayarak çok fazla yayildigini, Maymun Çiçegi Virüsünün ise Covid-19’un aksine DNA virüsü oldugunu, bu nedenle çok fazla mutasyona ugramadigini belirten Prof. Dr. Iftihar Köksal “Maymun Çiçegi aniden mutasyona ugrayarak insanlara bulasmasi Covid-19 gibi kolay olmadigindan pandemi beklentisi bulunmamaktadir” diyor.
Ayrica Covid-19’un havada asili kalan virüsler nedeniyle bulas riskinin çok daha fazla oldugunu, Maymun Çiçegi virüsünün ise havada asili kalamadigindan dolayi, bulasmasi için uzun süre yüz yüze temas gerektigini söyleyen Prof. Dr. Iftihar Köksal, halen hastaliga karsi ilaçlar ve gerektiginde devreye sokulabilecek asisi oldugunu, bu nedenle panige kapilacak bir durum olmadigini vurguluyor.
Özel bir tedavisi yok
Hastalik özellikle bagisikligi zayif kisilerde ve çocuklarda siddetli seyrederken, hayati riske de yol açabiliyor. Enfeksiyon Hastaliklari ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmani Prof. Dr. Iftihar Köksal, günümüzde Maymun Çiçegi enfeksiyonu için özel bir tedavi bulunmadigini, hastaligin genellikle yaklasik iki-dört hafta içinde kendiliginden iyilestigini belirterek söyle konusuyor: “Çiçek asisi Maymun Çiçegine karsi korumada en az yüzde 85 etkilidir.
ABD’de uzmanlar ayrica Maymun Çiçegine maruz kaldiktan sonra asilamanin hastaligi önlemeye veya daha az siddetli hale getirmeye yardimci olabilecegini ifade etmektedir.
Çiçek asisi günümüzde rutin uygulamada yer almayan bir asidir.
Maymun Çiçegi hastaliginin dünyada artisi söz konusu olursa çiçek asisi ile asilama için yeni bir karar alinabilir” diye konusuyor.
Bu önlemlerle korunmak mümkün
Enfeksiyonun solunum ve temas yolu ile bulasmasinin önlenmesi için; süpheli ve dogrulanmis vakalar için uygun solunum izolasyonunun sart oldugunu belirten Prof. Dr. Iftihar Köksal “Kabuklanmis döküntüler bile bulasici oldugundan dolayi yatak takimlari ve giysiler gibi temas yoluyla enfeksiyondan kaçinmak için özen gösterilmesi gerekir.
Ellerin mutlaka sik sik yikanmasi ve hijyen kurallarina özen gösterilmesi korunmada en etkili yöntemlerdir.
Saglik çalisanlarina bulasi engellemek için süpheli vakalarin dikkatle degerlendirilmesi ve hastalara ait numunelerin uygun kosullarda çalisilmasi gereklidir” diyor.
Afyon HABERI
