A fyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Moleküler Genetik Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. Ferruh Asçi; dünyanin en degerli gübrelerinden olan ‘Torf’ gübresinin Afyonkarahisar’da yüksek oranda bulundugunu, sehir genelinde 5 milyar metreküp oldugunu tahmin ettikleri bu gübrenin degerinin milyarlarca lirayi bulabilecegini belirtti.
Afyonkarahisar’da göllerin atlinda atil durumunda bekleyen ve dünyanin en degerli gübrelerinden olan ‘Torf’ çikarilip ekonomiye kazandirilmayi bekliyor. Organik madde açisindan oldukça zengin ve su tutma kapasitesi yüksek olan torf gübresinin Eber, Karamik ve Aksehir göllerinin zemininde bol miktarda bulunuyor. Türkiye’nin 20 yillik gübre ihtiyacini giderebilecek düzeyde olan gübrenin maddi degerinin ise 200 milyar TL oldugu tahmin ediliyor.
Organik madde açisindan oldukça zengin
Torf gübresi ve kentte bulunan göller üzerinde yaklasik 20 yildir arastirmada bulunduklarini söyleyen Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Moleküler Genetik Bölümü Ögretim Üyesi Doç Dr. Ferruh Asçi, torf gübresinin pek bilinmedigini söyledi. Torf’un çok degerli ve biyolojik gübre oldugunu kaydeden Asçi; “Özellikle göllerin dibindeki bitkisel materyallerin bakteriler tarafindan uzun yillar boyunca ayristirilmasindan olusan tamamen dogal bir gübre. Bu gübrenin birçok özellikleri var. Bunlardan bir tanesi ve en önemlisi organik madde açisindan oldukça zengin, su tutma kapasitesi çok yüksek. Yani suanda bilinen biyolojik gübreler içerisinde solucan gübresi ayarinda degerli bir gübredir. Biz bunu laboratuvarimizda test ettik. Farkli gübre çesitlilerini çimlenme üzerindeki etki düzeylerini ve gelisim süreçlerini takip ettik netice itibariyle torf gübresi gerçekten çok degerli bir gübre oldugu noktasinda da bizim yaptigimiz gözlemler ve raporlarimiz bu yönde. Yani torf gübresi dünyada suanda bilinen en degerli biyolojik organik gübresidir” dedi.
kis ayinda yaz kalitesinde meyve üretilebilir
Gübre sayesinde kis aylarinda yaz kalitesinde meyve üretilebileceginin altini çizen Asçi; “Bu gübre uzun yillar boyunca göllerin dibinde biriken bitki artiklarinin mikroorganizmalardan olusan bir gübre çesididir. Bu dogaldir, yan tesiri yoktur ve istediginiz oranda kullanabilirsiniz. Özellikle bizim belki Türkiye’nin seracilik noktasindaki kaliteli ve üstün ürün yetistirme noktasinda Türkiye’nin yaygin olarak kullanilmasi mümkündür. Örnegin kisin ürettigimiz seradaki domates, salatalik, patlican gibi ürünleri yaz kalitesinde elde etmis olacagiz. Yani bunu yaygin olarak kullanirsak bu olabilir” diye konustu.
Türkiye ekonomisine büyük deger katabilir
Afyonkarahisar’da 3 gölün torf gübresi açisindan zengin olduguna dikkat çeken Asçi sözlerini söyle sürdürdü;
“Bunlardan bir tanesi Karamik gölü. Yaklasik olarak 50 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip. Bir diger ayni bölgede olan ayni bitki çesitlilikte olan Eber Gölü bunun da 150 kilometrekarelik alana sahip. Yine ayni sekilde Konya istikametindeki Aksehir gölü bu da yaklasik olarak 300 metrekarelik yüz ölçümüne sahiptir. Toplam bu 3 göl yaklasik olarak 500 kilometrekarelik alana sahip. Bu göller artik biyolojik ömrünü tamamlamak üzere. Özellikle Eber gölü son yapilan haberlere de konu oldu. Yok olma tehlikesiyle karsi karsiya. Dolayisiyla eger bu torf gübresi bu göllerin zemininden uygun yöntemlerle çikartilabilirse bu hem bölge ekonomisi için Türkiye ekonomisi için büyük bir deger olacaktir. Çünkü bunun yaklasik olarak metreküpü dünya satis fiyati 50 dolarin üzerinde. Burada da bizim tespitlerimiz oldukça bir rezerv var. Yani 500 kilometrelik bir alanda 10 metre derinlige kadar inildiginde muazzam bir rakam tutuyor. Bu da milyarlarca lirayi ifade ediyor.”
Göllerimiz yok olmaktan korunmus olacak
Gölün zeminin bulunan torf gübresinin kepçelerle çikarilabilecegini kaydeden Asçi; “Çikarilan torf dinlemeye birakilmakta. Çok fazla islem gerektiren bir gübre degil bu. Bunun islenmesi ve kullanilmasi yüksek verim saglar. Vatandaslarin özellikle çiftçilerimizin erken hasat almasini temin edebilecek oranda yüksek degerli bir gübre. Bu bölgelerde çalismalarin yapilmasiyla çesitlilik korunmus olacak. Göllerimiz tekrar kazanilmis olacak. Göllerimiz yok olmaktan korunmus olacak. Ayni zamanda bu bölge meyveciligim, tarimin ve hayvanciligin artmasinin konusunda da göllerin çok önemi mevcut. Dolayisiyla bir tasla birçok is yapmis olacagiz. Hem çevreye hem ekonomiye katkimiz olacak. Bu bölge göç vermekten ziyade göç almaya baslayacak. Bu bölgedeki tarim ve hayvancilik canlanmis olacak. Ayni zaman da ekolojik turizm canlanmis olacak. Dolayisiyla torf gübresinde ekonomimize üretimimize tarimsal üretimimize kazandirilmasiyla Türkiye sadece bizim açimizdan degil çok degerli bir gübre” dedi.
Türkiye’nin ihraç kalemleri arasinda da önemli bir sekilde yer alacagi kanaatindeyim
Afyonkarahisar’da bulunan torf gübresinin diger ülkelerde bulunan torf gübresine göre daha degerli oldugunu kaydeden Asçi; “Körfez ülkelere disarindan özellikle Iskandinav ülkelerinden gemiler dolusu getirttirmekte ve çölü yesermekte. Bu belki ayni zamanda Türkiye’nin ihraç kalemleri arasinda da önemli bir sekilde yer alacagi kanaatindeyim. Yeterli tanitim ve pazarlama imkanlariyla. Çünkü bizim torf gübremiz diger ülkelerin torf gübresiyle karsilastiginda bizimki daha degerli. Çünkü Türkiye’nin bitki tür çesitliligi açisindan Avrupa’nin tamamina denk bir tür çesitligimiz var. Bu gübrenin kalitesini belirleyen en önemli unsurda göllerdeki bitki tür çesitliligi ne kadar fazlaysa torf gübresinin kalitesi de o derece yüksek olacak” diye belirtti.
