Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Hukuk Fakültesi Ombudsmanlik Toplulugu tarafindan Hukukta Kariyer Günleri kapsaminda “Cumhurbaskanligi Hükümet Sisteminde Güncel Konular” isimli konferans düzenlendi.
Hukuk Fakültesi konferans salonunda gerçeklestirilen Anayasa Mahkemesi Raportörü Dr. Hilmi Can Turan’in konusmaci olarak yer aldigi konferansa AKÜ Rektör Yardimcisi Prof. Dr. Yilmaz Yalçin, AKÜ Hukuk Fakültesi Dekan Yardimcisi Dr. Ögr. Üyesi Mehmet Hatipoglu ile birlikte ögretim elemanlari ve ögrenciler katildi.
Konferansin açilis konusmasini yapan AKÜ Hukuk Fakültesi Dekan Yardimcisi Dr. Ögr. Üyesi Mehmet Hatipoglu, Anayasa Mahkemesi’nin Cumhurbaskanligi Hükümet Sistemine hukuki bakisinin çok önemli oldugunu söyledi.
2017 yilindaki referandum sürecinde konferanslara katildigini aktaran Hatipoglu, “Ben de bir hazirlik yaptim. Google com.tr’ye Türkiye Hükümet Sistemi yazdim. Görsellere tikladim. Yaklasik ilk 500 fotograf Recep Tayyip Erdogan’in fotografi çikti. Sonra google.com’a girdim.
American Presidential System yazdim. Bir tane Trump ve Obama’nin fotografi çikmadi. Bu bizim millet olarak bir sistemi dahi tartismadigimizi gösteriyor dedim.
Yani tartisamadigimizi gösteriyor dedim. Bunu toplantilarda da dile getirdim. Biz hükümet sistemini dahi Galatasaray-Fenerbahçe yorum anlayisi ile ortaya koyduk ne yazik ki” diye konustu.
Cumhurbaskanligi Hükümet Sistemine kademeli geçildi
Anayasa Mahkemesi Raportörü Dr. Hilmi Can Turan ise, Cumhurbaskanligi Hükümet Sistemine kademeli olarak geçildigini ifade etti. Turan, Türkiye’de 2007 yilinda yasanan anayasa degisikliginin önemli oldugunu belirtti.
Turan, “Bu önemli bir degisiklikti. 2007 yilinda cumhurbaskaninin meclis tarafindan seçilmesini öngören anayasa maddesi degistirildi. Bu degisiklik sayesinde cumhurbaskaninin halk tarafindan seçilecegi öngörüldü.
Ilk kademeli degisim bu degisiklikti. 2014 yilinda halk tarafindan ilk defa cumhurbaskani seçildi. 2017 yilinda hükümet sistemini degistiren degisiklik yapildi.2018 yilinda da ilk hükümet sisteminin cumhurbaskani seçimi yapildi. 2018 yilinda da nitekim cumhurbaskaninin ant içmesi ile 2017 yilindaki degisikliklerin tamami yürürlüge girdi” ifadelerini kullandi.
Anayasa metnine sadik kalinmali
Anayasal kavramlara dikkat edilmesi gerektigini belirten Turan söyle devam etti;
“Bazi anayasal kavramlara dikkat etmek lazim. Anayasa’da cumhurbaskani kavrami kullanilmis. Baskan denmiyor. Amerika’daki hukuk sisteminde baskan. Baskanlik sistemi. Bazi gazetelerde bazi televizyonlarda görüyorum. Baskan diyor. Bizim anayasamizda cumhurbaskani geçiyor. Bu kavrama sadik kalmaliyiz.
Tartismali husus degil tabi ki baskan deyince de ayni kisi, ayni makam akla geliyor. Cumhurbaskani deyince de ayni makam ve kisi akla geliyor. Ama bu bir tercih. Kisi anayasa metnine sadik kalmali diye düsünüyorum.
Sayet bugün buna sadik kalmazsak çok farkli kavramlarinda farkli esanlamlarini kullanarak anayasa metnini zimnen degistirmis oluruz.”
Cumhurbaskanligi Hükümet Sisteminde ekstra yetki yok
Yeni hükümet sistemi ile birlikte yargi tamamen cumhurbaskanligina baglandi diye iddialarin oldugunu kaydeden Turan, sunlari kaydetti:
“Yargi, yeni hükümet sisteminde tamamen cumhurbaskanligina baglandi diye bir iddia var. Anayasa Mahkemesinden bunu açiklamak istiyorum. Bizim su anda resmi anayasaya göre 15, uygulama da ise 16 üyemiz var. Bir üyemiz Askeri Yargi’dan oldugu için 16 üye, askeri üyemiz emekli oldugu zaman 15’e düsecek ve 15 kisi devam edecek. Askeri Yargi, Askeri Idari Yargi Mahkemesi, Askeri Yargitay kapatildi. Nitekim 2 üyemiz oradandi. 17 üyemiz vardi. 15 üyeye düstü.
Anayasa Mahkemesinin olusumunda degisikliklerden baska bir sey yok. Cumhurbaskanina ekstra üye atama yetkisi veren bir hüküm yok. 17 üye ataniyordu. Simdi 15 üye atanacak.
Bu 15 üyenin 3 tanesini meclis, 12 tanesini cumhurbaskani atiyor. 2010 yilinda yapilan degisiklikler bunlar. 2010 yilinda parlamenter sistemdi. Parlamenter sistemde de aynisi uygulaniyordu. Bunun Cumhurbaskanligi Hükümet Sisteminin yürürlüge girmesi ile cumhurbaskaninin yargi üye atamasi arasinda ekstra bir yetki anayasa degisikliginde ön görülmemistir.”
Konferans soru cevabin ardindan sona erdi.
